Branża nieruchomości coraz chętniej korzysta z nowoczesnych technologii. W ten sposób podnosi jakość życia mieszkańców zabudowy wielorodzinnej czy pracowników w nowoczesnych biurowcach. Systemy typu SMART często pojawiają się też w przestrzeniach magazynowych, dbając o bezpieczeństwo składowanych tam towarów. Czy te nowoczesne rozwiązania to tylko chwilowa moda? A może jest to ważny element naszej nowej rzeczywistości?

Z tego artykułu dowiesz się:

• Czym jest smart zabudowa?

• Smart blok - jak to działa?

• Jak wygląda zabudowa typu smart w Polsce i na świecie?

• Jakie wyzwania i szanse niesie za sobą smart zabudowa?

Czym jest smart zabudowa?

Idea SMART building jest obecnie kluczowym elementem zrównoważonych, energooszczędnych projektów. Wyposażanie nieruchomości mieszkalnych, biurowych czy magazynowych w inteligentne rozwiązania, które usprawniają zarządzanie budynkami, staje standardem w budownictwie. W takich obiektach realizuje się też nowoczesne podejście do projektowania i zarządzania przestrzenią.

Mieszkania na sprzedaż

Pojęcie inteligentnego budynku (IB) pierwszy raz pojawiło się w dyskursie publicznym na początku lat 80. XX wieku. Jedną z pierwszych definicji SMART building przedstawiono podczas Sympozjum Architektów w Toronto już w 1985 roku. Wtedy zakładano, że:

“Inteligentny budynek to taki, w którym dzięki zastosowaniu innowacji technologicznych oraz zarządzaniu opartemu na wiedzy i doświadczeniu zmaksymalizowany jest zwrot kosztów inwestycji” (1).

Przez lata rozumienie pojęcia inteligentnej zabudowy mocno się zmieniło. W 1991 architekt i badacz P. Robathan stwierdził, że

“inteligentny budynek tworzy środowisko, które maksymalizuje efektywność procesu użytkowania i pozwala na skuteczne zarządzanie zasobami” (1).

W jednej z nowszych definicji tego typu zabudowy możemy znaleźć twierdzenie, że

“inteligencja zabudowy oznacza zdolność budynku lub jego systemów do wykrywania, interpretowania, komunikowania się i aktywnego reagowania w sposób efektywny na zmieniające się warunki, zarówno wewnętrzne (dotyczące technicznych systemów budynkowych), jak i zewnętrzne (w tym sieci energetycznych), a także na potrzeby użytkowników budynku” (1).

Jak widać architekci od lat 80. próbują stworzyć pełną i spójną definicję inteligentnej zabudowy. Obecnie wiemy już, że dzięki zastosowaniu i integracji zaawansowanych technologii budynki typu SMART mogą być oszczędne, bezpieczne i wygodne dla ich mieszkańców czy przebywających w nich pracowników. Jest to możliwe dzięki systemom takim jak Internet Rzeczy (IoT), sztuczna inteligencja (AI) czy masowe przetwarzanie danych (big data).

W tym kontekście wypracowano miarę inteligencji nieruchomości, czyli wskaźnik gotowości SMART (Smart Readiness Indicator, SRI). Z jego pomocą można ocenić, na ile budynek jest gotowy do wdrożenia inteligentnych rozwiązań, uwzględniając potrzeby użytkowników oraz minimalizację negatywnego wpływu na środowisko i kosztów cyklu życia nieruchomości.

Przemiany w budownictwie i rosnące zapotrzebowanie na innowacyjne technologie w miastach sprawiły, że architekci stanęli przed nowymi wyzwaniami. Ewolucja technologii budowlanych od tradycyjnej zabudowy po nowoczesne rozwiązania z zakresu automatyki budowlanej, Internetu Rzeczy (IoT) i zarządzania energią dla wielu badaczy i wizjonerów była tylko kwestią czasu. Obecnie, gdy kluczowe staje się nie tylko bezpieczeństwo mieszkańców, ale i jakość energetyczna zabudowy, systemy typu SMART okazują się niezastąpione. Najnowsze technologie wspierają branżę nieruchomości w drodze do jeszcze skuteczniejszego dbania o środowisko naturalne. W dobie kryzysu klimatycznego jest to niezwykle ważne na każdym etapie życia zarówno zabudowy mieszkalnej, jak i komercyjnej.

Wzrost urbanizacji, potrzeba optymalizacji zużycia energii, zarządzania odpadami czy podnoszenie komfortu życia mieszkańców i pracowników - wszystko to sprawia, że inteligentne budynki stają się coraz bardziej popularne.

Smart blok - jak to działa?

Aby inteligentny budynek mógł powstać, niezbędne są działania projektowe na trzech podstawowych poziomach:

1. Pierwszy - to stworzenie efektywnego szkieletu budynku, który umożliwi działanie technologii informacyjnych z możliwością ich późniejszego rozwoju i zmian.
2. Drugi - polega na zastosowaniu systemów redukujących koszty i poprawiających wydajność zabudowy. Są one odpowiedzialne za zarządzanie budynkiem, kontrolę jego środowiska czy komunikację wewnętrzną i przetwarzanie oraz przechowywanie informacji.
3. Trzeci - obejmuje dostarczenie usług i technik integracyjnych.

Mieszkania na sprzedaż

Działanie SMART budynku opiera się przy tym na koncepcji integralności. Zakłada ona, że nieruchomość tego typu to zbiór połączonych elementów, które składa się w system nie tylko na etapie montażu. Zabudowa musi być też dostosowana do zmian w trakcie jej eksploatacji. Bardzo ważne są tu możliwości modyfikacji, aktualizacji czy reorganizacji systemu. Powinien być on elastyczny, tak by łatwo dało się go dostosować do zmian zarówno środowiskowych, jak i technologicznych.

Jak wspominałam, projekt inteligentnego domu obejmuje każdy etap życia budynku. Idea zrównoważonego rozwoju, która przyświeca jego twórcom, zakłada, że może on powstać tylko z energooszczędnych materiałów wysokiej jakości. Tego typu zabudowa bardzo często jest niezależna energetycznie i korzysta z odnawialnych źródeł energii. W myśl tego, że nowoczesność musi być ekologiczna, SMART budynki coraz częściej wyposaża się też w systemy recyklingu wody deszczowej.

Inteligentny dom to przede wszystkim komfortowe wnętrze, które analizuje i wspiera potrzeby swoich mieszkańców czy osób, które w nich pracują. Pomagają mu w tym systemy IoT (Internet of Things). Sieć SMART domu to szereg połączonych urządzeń, które komunikują się ze sobą i użytkownikiem za pomocą internetu. Mogą go tworzyć między innymi inteligentne czujniki, termostaty, kamery bezpieczeństwa, systemy oświetleniowe, zamki do drzwi, a także sprzęt biurowy czy RTV i AGD. Obecnie wszystkie te urządzenia można kontrolować za pomocą aplikacji mobilnej lub centralnego systemu zarządzania domem.

W inteligentnym bloku lub biurowcu istnieje system zewnętrzny, który ma za zadanie kontrolować na przykład temperaturę w budynku, naświetlenie pomieszczeń, systemy alarmowe czy kamery. A także system wewnętrzny pozwalający wpływać na warunki w mieszkaniu, uruchamiać sprzęty czy sterować oświetleniem.

W zabudowie typu smart bardzo ważne są kwestie bezpieczeństwa. Aby o nie zadbać, w mieszkaniach i częściach wspólnych montowane są czujniki dymu czy czadu, które alarmują bezpośrednio administratora lub mieszkańców. Dostanie się do tego typu budynku często również jest możliwe tylko przy pomocy specjalnej aplikacji. Podobne rozwiązania stosowane są też w nowoczesnych biurowcach.

Inteligentne budynki mieszkalne to miejsca, w których coraz więcej czynności jest zautomatyzowanych oraz poddawanych kontroli autonomicznego modułu sterującego. Nie byłoby to osiągalne bez informatyki przemysłowej i zapewnienia trzech ważnych składowych. Pierwsza to zestaw czujników (na przykład temperatury, wilgotności, ruchu) oraz układów wykonawczych (na przykład włączników światła, alarmu, sterowników drzwi). Druga obejmuje sposoby komunikacji między pomiarowymi i wykonawczymi modułami systemu. Trzecim elementem jest oprogramowanie, przy pomocy którego kontrolujemy wszystkie elementy z poziomu jednego urządzenia.

Dom inteligentny jest więc technologią bazującą na rozproszonych systemach pomiarowo-sterujących oraz układach automatyki. Pierwotnie pomysł ten był wykorzystywany w budynkach komercyjnych. Dziś rozwiązania stosowane w biurowcach czy halach magazynowych wprowadza się do domów i mieszkań przy uwzględnieniu mniejszej skali w tego typu zabudowie.

Najbardziej popularne praktyczne rozwiązania typu SMART w domach mieszkalnych mają na celu zwiększenie komfortu życia i bezpieczeństwa lokatorów. System może na przykład wykrywać obecność użytkownika i reagować na to włączeniem świateł, muzyki czy rozpoczęciem procesu parzenia kawy. Po powrocie do domu wszystkich mieszkańców systemy bezpieczeństwa mogą się automatycznie włączyć i na bieżąco monitorować, czy w domu nie pojawił się intruz. Udogodnienia tego typu wymagają oczywiście odpowiedniego sprzętu i oprogramowania.

KOMENTARZ EKSPERTA:

W mojej ocenie, bloki SMART to nie tylko chwilowy kaprys czy trend technologiczny. To prawdziwa rewolucja, która zmienia nasze życie i przestrzeń, w której żyjemy.

Mówimy o przemianie, która wykracza poza zwykłe udogodnienia jak automatyczne rolety czy oświetlenie na pilota. To, co naprawdę liczy się w inteligentnych budynkach, to ich umiejętność dostosowywania się – reagowania na potrzeby mieszkańców, zmieniające się realia energetyczne i wymagania środowiskowe. Elastyczność i zintegrowane zarządzanie oparte na danych, automatyzacji oraz sztucznej inteligencji czynią bloki SMART odpowiedzią na urbanistyczne wyzwania, a nie tylko kaprysem zwiększającym wygodę mieszkańców.

Inteligentna zabudowa to nie tylko reakcja na rynek, ale wizja przyszłości. Wyobraźmy sobie nieruchomości, które są ekologiczne, efektywne i przyjazne dla użytkowników. Czy nie sprawia to, że czujemy się bezpiecznie i komfortowo? Inwestujmy w te rozwiązania już teraz, by czerpać z ich owoców w nadchodzących latach.

Mariusz Gaik
Greathouse, Kielce

Jak wygląda zabudowa typu smart w Polsce i na świecie?

Doskonałym przykładem zabudowy typu SMART w Polsce są domy pokazowe w Markach na osiedlu „Nad Brzegiem Czarnej”. Można je znaleźć na ulicach Piłsudskiego, Legionowej i Zielonej. W tych inteligentnych budynkach można za pomocą jednego przycisku sterować siecią elektryczną, oświetleniem, systemami bezpieczeństwa, temperaturą w pomieszczeniach czy żaluzjami. Ich obsługa jest tak prosta, że poradzi sobie z nią nawet dziecko. Każdy z domów może być zaprogramowany tak, by dbać o preferencję mieszkańców. Posiada różne tryby, na przykład spoczynku, gdy budynek jest pusty, relaksu, gdy lokatorzy wracają z pracy czy gościnny, gdy w salonie odbywa się przyjęcie. Elastyczność i możliwości intuicyjnej zmiany ustawień to jedna z jego największych zalet.

Mieszkania na sprzedaż

W domu zainstalowano systemy bezpieczeństwa sterujące zamkami i alarmami. Mogą one też wyłączyć sieć elektryczną czy wodociągową w przypadku awarii lub gdy właściciele wyjeżdżają na urlop. Instalacje smart kontrolują też oświetlenie i nasłonecznienie pomieszczeń oraz panującą w nich temperaturę. Dzięki nim można zdalnie sterować sprzętem RTV i AGD.

Ciekawym pomysłem są też funkcje centralne, w które został wyposażony budynek. Co dają mieszkańcom? Pozwalają na ustawianie indywidualnych trybów, na przykład “kolacja”. Gdy go włączymy, światło w salonie staje się cieplejsze, rolety się zamykają, a ulubiona herbata zaczyna się parzyć. Gdy włączymy tryb “goście”, światła na podjeździe się zapalą, taras rozświetli, a brama wjazdowa otworzy się, gdy tylko podjedzie pod nią samochód. Jak widać, głównym zadaniem tej inteligentnej zabudowy jest perfekcyjne zaspokajanie wszystkich potrzeb jego mieszkańców.

Inteligentne budynki mieszkalne na dużą skalę powstają obecnie również w Sztokholmie. Podstawowym celem istnienia tego typu zabudowy jest ograniczenie jej wpływu na środowisko naturalne. Jednak architekci nie zapominają też o wygodzie i bezpieczeństwie ich mieszkańców. Zdalnie sterowane wejścia do klatek schodowych czy rolety antywłamaniowe zamykane i otwierane jednym przyciskiem to tylko niektóre z dostępnych tam udogodnień. W inteligentnych mieszkaniach można zaprogramować ulubione oświetlenie i zadbać o optymalną temperaturę. Za pomocą aplikacji na telefonie lokatorzy sterują sprzętem RTV i AGD.

Sztokholmskie budynki mieszkalne są wykonane z materiałów najwyższej jakości i zapewniają oszczędność ciepła i energii elektrycznej. Celem ich projektantów jest to, by były zeroemisyjne i korzystały z odnawialnych źródeł energii. Wiele elementów takiej zabudowy jest wykonanych z drewna czy kamienia, czyli materiałów naturalnego pochodzenia. Dzięki temu mieszkania są zdrowsze dla lokatorów, a proces ich rozbiórki nie jest tak kosztowny dla ekosystemu. Więcej o obciążeniach ekologicznych generowanych przez budownictwo mieszkaniowe dowiesz się tutaj - "Jak budownictwo mieszkaniowe wpływa na środowisko?".

Jakie wyzwania i szanse niesie za sobą smart zabudowa?

Do ważniejszych zalet zabudowy mieszkalnej typu SMART, należą niższe koszty użytkowania oraz korzyści dla środowiska naturalnego. Z ideą inteligentnych domów łączą się też zielone technologie, których głównym zadaniem jest właśnie ochrona ekosystemu. Nowoczesny budynek wyposażony w systemy centralnego sterowania zużywa mniej prądu i ciepła, ponieważ dostosowuje się do trybu życia lokatorów. Dla mieszkańców znaczący jest też wyższy poziom bezpieczeństwa. Zapewniają go nie tylko systemy alarmowe, monitoring czy detektory ruchu, ale i lepsza kontrola nad siecią elektryczną czy wodociągową.

Mieszkania na sprzedaż

Inteligentna zabudowa to też szansa na coraz lepszy komfort życia i pracy dzięki zastosowaniu nowocześniejszych i bardziej spersonalizowanych systemów. Już teraz zarządzają one dostępem do światła, zasobów wspólnych czy kontrolują temperaturę i jakość powietrza w budynkach. Z czasem technologie te będzie można pełniej wykorzystywać również w szpitalach czy innych obiektach użyteczności publicznej.

Jak każde nowe rozwiązanie zabudowa typu smart ma też swoje słabe strony i zagrożenia, z którymi może przyjść nam się zmierzyć w przyszłości. Należą do nich na przykład wysokie koszty początkowe inwestycji, które mogą hamować rozwój tego typu projektów. Architekci w pracy nad inteligentnymi budynkami napotykają też na problemy z kompatybilnością. Rozwiązania typu SMART trudno jest zastosować w dużej części starszych budynków, szczególnie tych o niskiej jakości energetycznej.

Nawet najbardziej nowoczesne systemy informatyczne nie są doskonałe. Grożą im nie tylko awarie, ale i ataki hakerskie, które mogą bezpośrednio uderzyć w bezpieczeństwo lokatorów i ich majątku. Dużym ryzykiem są też zagrożenia związane z prywatnością i ochroną danych osobowych mieszkańców inteligentnej zabudowy.

Dowiedz się więcej:

• Jakie ekologiczne rozwiązania są stosowane w nowoczesnych budynkach?
• Jak zanieczyszczenie powietrza wpływa na zdrowie?
• Jak zadbać o jakość powietrza w mieszkaniu?

Niniejsze opracowanie ma jedynie charakter informacyjny. Jego treść nie stanowi porady prawnej, podatkowej, finansowej czy z zakresu obrotu nieruchomościami. W celu uzyskania profesjonalnego wsparcia, skonsultuj się ze specjalistą: https://www.nieruchomosci-online.pl/agenci.html

Michalina Janyszek - Specjalistka od nieruchomości z mocno humanistycznym zacięciem. Jako polonistka z wykształcenia, a z powołania poetka oraz tłumaczka, doskonale operuje słowem, co wykorzystuje do popularyzowania branżowej wiedzy.