7 czerwca 2022 roku rząd przyjął nowelizację Ustawy o gospodarce nieruchomościami, zmieniając zasady wyliczania rekompensaty w przypadku wywłaszczenia. Pojawiły się spekulacje, że prace mają bezpośredni związek z budową Centralnego Punktu Komunikacyjnego. Inwestycja ta wymaga bowiem zdobycia przez Państwo wielu gruntów, które są obecnie w rękach prywatnych właścicieli.

Cała sprawa splata się dodatkowo z ogłoszeniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego, na mocy którego osoby wywłaszczone otrzymają z powrotem swoje mienie, jeśli inwestycja nie dojdzie do skutku. Zmiany w rozporządzeniach były więc konieczne.

Część z nich będzie prawomocna po kwartale, niektóre wchodzą w życie w dniu ogłoszenia.

Z wywłaszczeniem mamy do czynienia, gdy nasza nieruchomość znajduje się w kluczowym punkcie dla ważnych państwowych planów administracyjnych lub wojskowych (cele publiczne). Ponieważ łączy się to z utratą własności na rzecz kraju, może być przeprowadzone tylko w ściśle określonych warunkach.

Do wywłaszczenia dochodzi, gdy nasz grunt jest niezbędny pod budowę drogi, torów kolejowych czy tras tramwajów. Administracja państwowa może wywłaszczyć grunty również pod lotnisko czy budowę cmentarza. Możemy też stracić naszą działkę lub nawet mieszkanie, gdy okaże się to niezbędne do powstania strategicznych obiektów wojskowych. Oczywiście w takiej sytuacji nie pozostajemy bez rekompensaty.

Odszkodowanie dla wywłaszczonego - kiedyś i teraz

Przed zmianami właściciel mógł liczyć na rekompensatę zgodną z wartością nieruchomości. Przy szacowaniu odszkodowania brano pod uwagę ewentualny związany z realizowaną tam inwestycją będącą przyczyną wywłaszczenia. Zasada korzyści gwarantowała w tym wypadku odpowiednie wyrównanie. Według starych zasad rekompensata nie obejmowała kosztów związanych z nabyciem nowego domu czy przeprowadzką. Nowelizacja to zmienia.

Gdy zasady ogłoszone w czerwcu wejdą w życie, Państwo zagwarantuje wywłaszczonemu pokrycie wydatków związanych ze zorganizowaniem sobie przestrzeni mieszkalnej w standardzie takim samym jak przed wywłaszczeniem. Rekompensata równa wartości lokalu czy działki będzie ustalana przez rzeczoznawcę po cenach rynkowych.

Dodatkowe koszty związane ze zmianą miejsca zamieszkania nie mogą przekraczać 10% wartości parceli i 20% wartości domu lub mieszkania. Co ważne - o wyższe zadośćuczynienie mogą starać się przedsiębiorcy, którzy musieli zmienić miejsce prowadzenia działalności i ponieśli w związku z tym dodatkowe straty.

W świetle tych faktów widać, że nowa ustawa stoi po stronie wywłaszczonych, dając im możliwość pełniejszego dochodzenia swoich praw. Jest też bardziej praktyczna, ułatwiając uzyskanie środków na cele związane z relokacją. I choć po nowelizacji znika stosowana wcześniej zasada korzyści, pierwotni właściciele mogą liczyć na wycenę na uczciwych i jasnych zasadach.

Warto podkreślić, że nowa regulacja zawiera też szereg zachęt i ułatwień dla zbywców nieruchomości w związku z projektem budowy CPK. Mogą oni to zrobić w trybie administracyjnym przed potwierdzeniem dokładnej lokalizacji Punktu.

Niniejsze opracowanie ma jedynie charakter informacyjny. Jego treść nie stanowi porady prawnej, podatkowej, finansowej czy z zakresu obrotu nieruchomościami. W celu uzyskania profesjonalnego wsparcia, skonsultuj się ze specjalistą: https://www.nieruchomosci-online.pl/agenci.html

Michalina Janyszek - Specjalistka od nieruchomości z mocno humanistycznym zacięciem. Jako polonistka z wykształcenia, a z powołania poetka oraz tłumaczka, doskonale operuje słowem, co wykorzystuje do popularyzowania branżowej wiedzy.