Postawienie domu to kosztowne przedsięwzięcie. Aby sprawniej je przeprowadzić, warto wcześniej dowiedzieć się jak krok po kroku wyglądają poszczególne etapy budowy.

1. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
2. Warunki zabudowy dla działki
3. Zakup działki
4. Projekt architektoniczno – budowlany
5. Przyłącza – promesy
6. Pozwolenie na budowę
7. Zgłoszenie budowy domu jednorodzinnego
8. Dodatkowe opinie, uzgodnienia
9. Dziennik budowy
10. Rozpoczęcie budowy i etap stanu surowego
11. Etap drugi – stan surowy otwarty
12. Etap trzeci – stan surowy zamknięty
13. Ocieplenie zewnętrzne
14. Montaż i wykończenie
15. Zakończenie prac, odbiory, sprawdzenia, protokoły
16. Zawiadomienie o zakończeniu robót budowlanych
17. Podsumowanie – koszty budowy domu

1. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

Czyli coś, o czym rzadko mówi się w kontekście budowy domu, a jest on na tyle ważny, że trzeba się z nim zapoznać jeszcze przed zakupem działki. Plan przyjmowany jest w postaci uchwały przez radę gminy. Składa się z części tekstowej oraz graficznej, czyli mapy, na której widoczne jest rozmieszczenie inwestycji celu publicznego, warunki zagospodarowania i zabudowy terenu oraz jego przeznaczenie. Można się z nim zapoznać we właściwym ze względu na położenie nieruchomości urzędzie gminy.

Z planu wynika więc, czy dana działka jest przeznaczona pod zabudowę mieszkaniową, a także jak w przyszłości będzie wyglądać jej okolica, np. czy w pobliżu powstanie droga szybkiego ruchu, duże przedsiębiorstwo czy wysypisko śmieci. Są to czynniki, które wpływają na podjęcie decyzji o wybraniu konkretnej lokalizacji. Z dokumentu można dowiedzieć się również jakie kryteria musi spełniać budynek powstający na danej działce, o ile takowe ustanowiono. Może on określać np. linię zabudowy, wysokość, ilość kondygnacji, a nawet rodzaj pokrycia i kąt nachylenia dachu. Znajomość planu pozwala więc podjąć decyzję o zakupie działki, lecz także znacznie przyspiesza i ułatwia proces uzyskania pozwolenia na budowę. W tym celu niezbędne będzie uzyskanie z urzędu odpisu takiego planu. Wniosek o wydanie podlega opłacie.

2. Warunki zabudowy dla działki

Nie zawsze dla danego terenu zostaje sporządzony plan zagospodarowania przestrzennego, wtedy przed rozpoczęciem budowy należy ubiegać się o wydanie decyzji o warunkach zabudowy. Ustala ona warunki zmiany sposobu zagospodarowania terenu w wyniku jego zabudowy. Jest niezbędna do prowadzenia inwestycji, co wynika wprost z prawa budowlanego. Jej celem jest kontrola nad ładem przestrzennym oraz zapobieganie samowoli budowlanej. Reguluje się więc za jej pomocą wielkość budynku, jego rodzaj, kształt, a nawet kolor elewacji i położenie na działce. Decyzję o warunkach zabudowy wydaje właściwy organ samorządowy – wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

Działka musi spełniać określone warunki, by wydanie takiej decyzji było możliwe, tj.:

• co najmniej jedna z sąsiadujących działek z tej samej drogi publicznej musi być zabudowana w sposób, który pozwoli określić wymagania dla nowej inwestycji (tzw. zasada dobrego sąsiedztwa),
• działka musi mieć dostęp do drogi publicznej,
• działka musi być uzbrojona lub musi istnieć plan jej uzbrojenia,
• nie ma potrzeby zmiany przeznaczenia gruntu z leśnego lub rolnego,
• inwestycja nie będzie kolidować z przepisami innych ustaw.

Do wniosku o wydanie decyzji należy dołączyć mapę geodezyjną z zaznaczoną działką, opracowaną w skali 1:500. Dokument taki można pobrać z Wydziału Geodezji i Gospodarki Nieruchomościami Starostwa Powiatowego właściwego ze względu na położenie działki. Wystąpienie z wnioskiem nie wymaga posiadania prawa własności do działki. O wydanie decyzji może ubiegać się każdy, kto jest zainteresowany jej zakupem.

3. Zakup działki

Znając ograniczenia wynikające z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz decyzji o wydaniu warunków zabudowy, można przejść do następnego etapu – zakupu działki pod budowę. Najważniejszymi kryteriami są tutaj cena i lokalizacja. Przy czy nieruchomości położone na obrzeżach miast, w dalszej odległości od terenów rekreacyjnych, bliżej dróg szybkiego ruchu i dużych przedsiębiorstw są tańsze od tych położonych w centrum, w pobliżu lasu, jeziora czy innych atrakcyjnych terenów. Należy więc uwzględnić wszystkie inwestycje, które mają powstać w pobliżu terenu, który bierzemy pod uwagę.

Jeśli leży ona na granicy z inną gminą, warto również zapoznać się z planem zagospodarowania drugiego urzędu.

Istotna jest także kwestia podłączenia mediów – nie do wszystkich działek dochodzą bowiem sieci publiczne, wtedy trzeba to wykonać we własnym zakresie i do tego celu przewidzieć na działce miejsce, w którym zostanie umieszczone szambo czy studnia. Trzeba także przyjrzeć się, jak wygląda kwestia odprowadzania wody deszczowej z drogi i sąsiednich posesji, by przy ulewnych deszczach nie zdarzyło się, że działka zostanie zalana.

4. Projekt architektoniczno – budowlany

Gdy już zdecydujemy się na konkretną działkę, następnym etapem jest zakup projektu architektoniczno – budowlanego. Można tego dokonać albo poprzez wybór gotowego szablonu z oferty biura architektonicznego, albo w porozumieniu z architektem stworzyć projekt indywidualny.

Drugie rozwiązanie jest sporo tańsze, jednak nie ma w tym przypadku możliwości ingerowania w projekt, poza granice, jakie określił jego autor. Dodatkowo musi on odpowiadać warunkom zabudowy określonym z planie zagospodarowania lub decyzji o warunkach zabudowy. Należy również uwzględnić przy tym wielkość i położenie działki, tak by projekt można było na niej zrealizować.

Drugi wariant wiąże się z wyższymi kosztami budowy, ale pozwala na wprowadzenie w życie własnych wizji co do wyglądu i funkcjonalności domu. Projekt wykonuje architekt, posiadający odpowiednią wiedzę, doświadczenie oraz uprawnienia, które warto wcześniej zweryfikować. W tym wypadku zyskujemy możliwość wyboru technologii budowlanych, stworzenie domu nowoczesnego, inteligentnego, ekologicznego i ekonomicznego. Równolegle tworzy się projekt zagospodarowania samej działki, obejmujący jej granicę, sieć uzbrojenia, układ komunikacyjny, sposób odprowadzania ścieków itp.

Projekt musi mieć dwojaką formę – budowlaną i wykonawczą. Pierwszą składa się w urzędzie, druga natomiast jest uzupełnieniem projektu budowlanego i jest niezbędna do prowadzenia budowy. To dokument bazowy, na którym opiera się wykonawca. Przed przystąpieniem do wykonania projektu należy ustalić z architektem, czy w umówionej cenie zawrze oba typy projektów, ponieważ jak pokazuje praktyka, czasem za projekt wykonawczy trzeba zapłacić dodatkowo.

5. Przyłącza – promesy

Kolejnym krokiem jest uzyskanie tzw. promes, czyli zobowiązania na przyłączenie określonych w warunkach zabudowy mediów. Najczęściej dotyczy do podpięcia działki pod sieć elektryczną. Z właściwym wnioskiem należy wystąpić do przedsiębiorstwa zaopatrującego dany rejon w energię. Uzyskanie promesy jest wyłącznie zobowiązaniem do przyłączenia, a jego warunki (sposób i czas podłączenia) ustala się we wniosku o warunki przyłączenia. Uzyskanie promesy oraz warunków podłączenia innych mediów jest niezbędne wyłącznie w przypadkach, w których nakazuje to plan zagospodarowania przestrzennego lub decyzja o warunkach zabudowy.

Uzyskanie promes wiąże się z dodatkowymi kosztami, które podniosą koszt budowy domu. Niezbędne jest również załączenie do wniosku dokumentów, które indywidualnie określa każde przedsiębiorstwo, jednak zawsze konieczne będzie okazania aktu własności nieruchomości oraz planu zabudowy. Na samo przyłączenie można czekać dość długo, szczególnie jeśli działka leży w dużej odległości od istniejącej sieci, ale jest to etap, bez którego zakończenia nie można rozpocząć budowy domu.

6. Pozwolenie na budowę

Czyli kolejna wizyta w urzędzie, ponieważ pozwolenie wydawane jest w formie decyzji administracyjnej. Wniosek składa się w Starostwie Powiatowym w Wydziale Architektury i Budownictwa. Należy do niego dołączyć:

• 4 egzemplarze projektu budowlanego,
• zaświadczenie o posiadaniu stosowanych uprawnień przez projektanta wydane przez właściwą izbę samorządu zawodowego,
• oświadczenie o posiadaniu prawa do dysponowania nieruchomością i prowadzenia na niej prac budowlanych,
• wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzję o warunkach zabudowy,
• warunki techniczne wykonania przyłączy.

W zależności od specyfiki inwestycji urząd może zażądać dodatkowych dokumentów, które wynikają z przepisów szczególnych. Będzie to niezbędne, jeśli prace budowlane obejmą obszar wpisany na listę zabytków. Wtedy trzeba będzie przedłożyć pozwolenie uzyskane od Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Zgodnie z prawem budowlanym wydanie pozwolenia na budowę powinno trwać nie więcej niż 65 dni. Po jego uzyskaniu należy poczekać kolejne 14 od daty wydania, aż decyzja się uprawomocni. Pozwolenie jest ważne przez trzy lata licząc od dnia jego uprawomocnienia. Przerwa podczas budowy trwająca dłużej niż 36 miesięcy skutkuje koniecznością uzyskania nowego pozwolenia.

7. Zgłoszenie budowy domu jednorodzinnego

Zgodnie z nowelizacją przepisów nie wszystkie domy jednorodzinne wymagają uzyskania pozwolenia na budowę, a większość z nich można postawić po zgłoszeniu robót budowlanych. Pozwolenia na budowę nie wymaga budowa wolno stojących budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane.

Zgłoszenia dokonuje się w starostwie powiatowym, na terenie którego położona jest działka. Zgłoszenie jest bezpłatne. Należy do niego dołączyć:

• zgłoszenie budowy na urzędowym formularzu (do pobrania w internecie lub bezpośrednio w urzędach),
• projekt budowlany domu w czterech egzemplarzach,
• zaświadczenie, wydane przez właściwą izbę samorządu zawodowego, potwierdzające, że projektant domu posiada stosowne uprawnienia,
• oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane,
• decyzję o warunkach zabudowy – dla działek nie ujętych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego,
• w szczególnych przypadkach mogą być wymagane dodatkowe dokumenty – informację o tym można uzyskać w urzędzie.

Mimo, iż jest to procedura w teorii prostsza, to nadal niewielu inwestorów się na nią decyduje (liczba zgłoszeń budowy w II połowie zeszłego roku wyniosła zaledwie 4864 przy niemal 40 000 wydanych pozwoleniach na budowę). Wynika to z faktu, że aby mieć pewność co do tego, że inwestycja nie będzie oddziaływała poza obszar działki, architekt musi przeanalizować aż 42 regulacje prawne, co w praktyce przekłada się na dużo większy koszt i czas potrzebny do przygotowania projektu niż w przypadku ubiegania się o pozwolenie na budowę. Dodatkowo regulacje te podlegają interpretacji, co oznacza, że mogą zostać odczytane w sposób odmienny przez różnych urzędników, a to może przełożyć się na poważne problemy inwestora, w tym zarzut samowoli budowlanej. Nawet po zakończeniu budowy jej sąsiedzi mogą bowiem kwestionować zaakceptowany obszar oddziaływania, a wtedy urząd ma obowiązek ponownie przyjrzeć się sprawie, opierając się na własnej interpretacji przepisów.

8. Dodatkowe opinie, uzgodnienia

Uzyskanie dodatkowych pozwoleń, zaświadczeń czy opinii będzie niezbędne we wskazanym wyżej przykładzie budowania na obszarze zabytkowym. Inne sytuacje, w których rozpoczęcie budowy będzie uzależnione od ich przedstawienia to na przykład przypadek, gdy inwestycja wpłynie na gospodarkę wodną rejonu, lub korzystanie z wód będzie miało szczególny charakter. Wtedy należy ubiegać się o wydanie pozwolenia wodno – prawnego. Oczyszczenie zadrzewionej działki to z kolei konieczność uzyskania zgody na wycinkę drzew, wydawanej przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, zgodnie z właściwością miejscową. Wszystkie te pozwolenia mają postać decyzji administracyjnej, a organ ma na ich wydanie 30 dni. Termin ten może ulec wydłużeniu jeśli konieczne będzie uzupełnienie wniosku.

9. Dziennik budowy

Przejście do prac budowanych już blisko, jednak by móc je zacząć niezbędne jest prowadzenie dziennika budowy, który jest wydawany po uprawomocnieniu się pozwolenia na budowę. Dziennik uzyskuje się od tego samego organu administracji samorządowej, który takie pozwolenie wydał, czyli Starostwa Powiatowego. W tym celu należy złożyć wniosek o wydanie dziennika, a jego odbiór możliwy jest po upływie 3 dni od dnia, w którym pozwolenie na budowę stało się decyzją prawomocną. Następnie dziennik jest rejestrowany i ostemplowany. Prowadzi go kierownik budowy, czyli osoba posiadając odpowiednie uprawnienia do pełnienia takiej funkcji.

Kierownik podpisuje także oświadczenie, które składa się w powiatowym inspektoracie nadzoru budowlanego, wraz ze zgłoszeniem rozpoczęcia robót budowlanych. Zgłoszenia takiego należy dokonać tydzień przed planowanym rozpoczęciem prac budowanych.

10. Rozpoczęcie budowy i etap stanu surowego

Ten etap rozpoczyna się od ogrodzenia placu budowy oraz prac przygotowawczych na terenie budowy, do których należą:

• wytyczenie geodezyjne obiektów na terenie działki,
• wyrównanie terenu,
• zagospodarowanie terenu budowy,
• ustawienie na placu budowy obiektów tymczasowych (np. baraku dla budowniczych),
• przyłączenie do sieci infrastruktury technicznej niezbędnej do prowadzenia prac budowlanych.

Uprawniony geodeta musi wskazać dokładną lokalizację budynku oraz ewentualnie innych obiektów, które mają stanąć na działce, np. garażu, szamba. Kolejnym krokiem jest przygotowanie działki – wyrównanie gruntu, a później przygotowanie fundamentów oraz piwnicy. W trakcie budowy fundamentów rozprowadza się część podziemną izolacji oraz poziome elementy kanalizacji. Jeśli inwestycja powstaje na terenie podmokłym, konieczne będzie wykonanie drenażu, by zabezpieczyć fundamenty przed wilgocią. W trakcie prac objętych etapem zerowym wykonuje się ponadto ściany zewnętrzne, stropy oraz betonowe schody.

Ostatnim krokiem jest umieszczenie na placu budowy tablicy informacyjnej o inwestycji (zajmuje się tym również kierownik budowy) i można rozpocząć prace. Tablica powinna stanąć od strony drogi publicznej lub dojazdu do niej, w miejscu dobrze widocznym. Muszą zostać na niej zawarte następujące informacje:

• określenie rodzaju robót budowlanych,
• adres ich prowadzenia,
• numer pozwolenia na budowę lub numer zgłoszenia robót budowlanych,
• adres i numer telefonu właściwego organu nadzoru budowlanego,
• nazwy i dane adresowe inwestora i wykonawcy, a także kierownika budowy, kierownika robót, inspektora nadzoru inwestorskiego,
• numery alarmowe policji, straży pożarnej, pogotowia, okręgowego inspektora pracy.

11. Etap drugi – stan surowy otwarty

Ten etap najlepiej rozpocząć wiosną, a wcześniej umówić niezbędnych do jego wykonania fachowców – ekipę murarską oraz dekarza. W tej części powstaną więźby dachowe, komin, pokrycie dachu oraz okna dachowe, jeśli takowe przewiduje projekt. Etap ten wiąże się z dużymi kosztami, pochłania znaczną część środków przeznaczonych na budowę domu, co stanowi nawet 40-45 % całej inwestycji. Przed rozpoczęciem prac należy więc przygotować się finansowo.

12. Etap trzeci – stan surowy zamknięty

Tu prace obejmują zamknięcie bryły domu, wstawienie okien i drzwi, ale również wykonanie instalacji wodnej, elektrycznej i gazowej. Zakończenie tego etapu to jednocześnie przygotowanie nieruchomości na przyjście miesięcy jesiennych i zimowych. Następnie dokonuje się przetestowania instalacji, by mogły zostać zaakceptowane i odebrane. Na koniec tych prac kładzie się suche tynki, porządkuje plan budowy i wreszcie można zamontować stałe ogrodzenie.

13. Ocieplenie zewnętrzne

Zewnętrzna izolacja termiczna jest szczególnie ważna w budownictwie, ponieważ pozwala na znaczne obniżenie kosztów ogrzania i eksploatacji domu. Zastosowanie nowoczesnych technologii pozwala na minimalne straty ciepła, szybkie nagrzewanie się pomieszczeń, a także utrzymanie optymalnego poziomu wilgotności wewnątrz. Można je wykonać na domu już powstałym i użytkowanym, jednak wrzucenie tego w koszty budowy szybko się zwróci, a ponadto nie będzie wymagało prowadzenia remontu w przyszłości i pozwoli uniknąć związanych z tym niedogodności.

Na rynku dostępnych jest wiele materiałów ociepleniowych, a ich wybór zależeć powinien od rodzaju budynku oraz budżetu jaki chcemy na ten cel poświęcić. Najczęściej stosowanymi izolatorami są:

• styropian,
• wełna mineralna.

Zamontowaną instalację pokrywa się następnie warstwą zbrojącą z włókna szklanego, której celem jest ochrona izolacji termicznej przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz warstwy elewacyjnej w postaci tynków, które mogą być grubowarstwowe lub cienkowarstwowe.

14. Montaż i wykończenie

Na tym etapie dokonuje się montażu urządzeń grzewczych, tj. pieca, grzejników, ewentualnie kominka. Następnie przechodzi się do wykończenia wnętrza, w tym:

• wykonania ścian działowych,
• wykończenia ścian – położenia tynków, gładzi gipsowej,
• ułożenia podłóg,
• wykończenia piwnicy, poddasza,
• wykończenia łazienki, kuchni – w tym instalacja urządzeń sanitarnych, tzw. biały montaż,
• instalacji ogrzewania,
• zamontowania oświetlenia,
• malowania ścian,
• pozostałych prac wykończeniowych.

Koszt budowy domu może na tym etapie znacznie wzrosnąć, w zależności od wyboru materiałów wykończeniowych. Największą część budżetu pochłonie z tego wykończenie kuchni i łazienki, w następnej kolejności podłogi i poszczególne elementy wykończenia, tj. meble, lampy, sprzęty gospodarstwa domowego i RTV.

15. Zakończenie prac, odbiory, sprawdzenia, protokoły

Po zakończeniu prac budowlanych pozostaje uprzątniecie terenu, zabranie z niego tablicy informacyjnej, tymczasowego ogrodzenia, obiektów ustawionych na działce na potrzeby prowadzenia budowy, maszyn i sprzętów. Po tym następuje:

• odbiór prac budowlano – instalacyjnych – potwierdzony wpisem w dzienniku budowy,
• sprawdzenie i odbiór przyłączy oraz instalacji wewnętrznych, w tym instalacji wentylacyjnej, elektrycznej, wodnej, gazowej, przewodów kominowych,
• wydanie świadectwa charakterystyki energetycznej, które określa źródło energii oraz sposób jej zużycia.

Powyższe dokumenty muszą być wystawione przez osoby posiadające stosowne uprawnienia.

Aby dom mógł zostać odebrany niezbędna będzie również inwentaryzacja geodezyjna, czyli wykonanie pomiarów i naniesienie wszystkich obiektów na mapę zasadniczą. Na dokumenty te czeka się około miesiąca, jednak z geodetą można spotkać się wcześniej, a czas ten poświęcić na prowadzenie prac wykończeniowych.

Formalne zakończenie budowy dokonywane jest przez kierownika budowy poprzez zamknięcie dziennika budowy i złożenie oświadczenia o zgodności wykonania budynku z projektem budowlanym, pozwoleniem na budowę i przepisami prawnymi. Do jego obowiązków należy również zadbanie o uprzątnięcie placu budowy.

16. Zawiadomienie o zakończeniu robót budowlanych

Jednak od faktycznego zakończenia budowy do możliwości zamieszkania w domu jeszcze długa droga – formalna. W Powiatowym lub Wojewódzkim Inspektoracie Nadzoru Budowlanego należy złożyć zawiadomienie o zakończeniu robót budowlanych, do którego dołącza się:

• dziennik budowy,
• oświadczenie kierownika budowy,
• protokół odbioru przyłączy,
• protokół sprawdzenia i odbioru instalacji wewnętrznych,
• protokół kontroli przewodów kominowych,
• geodezyjną inwentaryzację powykonawczą,
• kopię świadectwa charakterystyki energetycznej,
• kopię prawomocnej decyzji o pozwoleniu na budowę,
• dokumenty ujęte w warunkach pozwolenia na budowę,
• kopię projektu budowlanego z ewentualnymi naniesionymi zmianami i opisem uzupełniającym.

Organ ma 21 dni na złożenie sprzeciwu, uwag lub wezwanie do uzupełnienia wniosku. Jeśli tego nie zrobi przyjmuje się, ze wniosek został rozpatrzony pozytywnie. Urząd musi następnie wydać potwierdzenie o braku zastrzeżeń co do użytkowania domu. Będzie ono niezbędne do nadania numeru budynku, jego użytkowania, zameldowania i założenia księgi wieczystej. Ostatnim krokiem jest nadanie przez urząd gminy lub miasta nowo powstałemu budynkowi numeru porządkowego. Można się wprowadzać.

17. Koszty budowy domu

Wycena kosztów postawienia domu jest o tyle trudna, że każdy z nich jest inny. Wykonany w innej technologii, w mniej lub bardziej atrakcyjnej lokalizacji, wykończony materiałami różnej jakości, mający inną powierzchnię itp.

Obecnie najczęściej budowane domy to nieruchomości z poddaszem o łącznej powierzchni 100-150 m2. Jeszcze kilka lat temu koszt budowy takiego domu z ogrodem mógł się zamknąć w ok. 400-450 tys. zł (wraz z projektem i wykończeniem pod klucz). W 2019 r. ceny wzrosły w związku z wyższymi kosztami materiałów budowlanych i robocizny. Przykładowo, w ostatnim kwartale 2019 r. średnie koszty budowy metra kwadratowego domu wynosiły ok. 4600 zł. Jeszcze przed pandemią koronawirusa przewidywano, że będą nadal rosły. Jednak w obecnej niepewnej sytuacji, gdy jeszcze nie wiadomo, jak pandemia wpłynie na rynek, trudno jest to ocenić.

Dodatkowo należy się liczyć z opłatami urzędowymi, a w tym:

• wypisem z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – 50 zł,
• wydaniem decyzji o warunkach zabudowy (w przypadku braku planu zagospodarowania dla obszaru, na którym znajduje się działka) - około 300 zł koszt przygotowania wniosku przez architekta + 170 zł koszt wydania decyzji,

a także:

• kosztem przyłączenia do sieci - ceny te ustalane są indywidualnie przez każde przedsiębiorstwo, w zależności od stopnia skomplikowania przyłącza,
• wydaniem map lokalizacyjnych, wypisu z ksiąg wieczystych i innych dokumentów, które mogą okazać się niezbędne dla prowadzenia danej inwestycji.

Jest to szacunek dla domu murowanego budowanego w technologii tradycyjnej. Koszt budowy domu drewnianego może być o wiele niższy, a domu nowoczesnego, pasywnego, ekologicznego – sporo wyższy. Jednak nadwyżka taka jest inwestycją, która zwraca się w trakcie użytkowania ze względu na niższe opłaty eksploatacyjne.

Wyliczenie nie obejmuje ceny działki, ponieważ rozpiętość cenowa gruntów na terenie całego kraju jest zbyt duża. Jeśli takowej jeszcze nie posiadamy, należy ją wkalkulować w koszt inwestycji.

Zespół Nieruchomosci-online.pl - Nieruchomosci-online.pl to portal z największą liczbą ogłoszeń nieruchomości w Polsce. Udostępnia poszukującym około 300 tys. ofert od biur nieruchomości, deweloperów i osób prywatnych. Odwiedzany jest przez ponad 4 mln użytkowników miesięcznie.