Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu to ograniczone prawo rzeczowe, będące jedną z form korzystania z lokali. Reguluje je ustawa z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych. Prawo to umożliwia korzystanie z mieszkania, jednak nie przyznaje prawa własności do tego mieszkania.

Co to jest spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu?

Właścicielem budynku, a tym samym lokalu mieszkalnego, pozostaje spółdzielnia mieszkaniowa. Jest również użytkownikiem wieczystym bądź właścicielem gruntu, na którym budynek ten jest zlokalizowany. Osoba, której przysługuje własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu ma zatem do niego ograniczone prawa. Jest to więc przeciwieństwo własnościowego prawa do lokalu. Własność daje pełne prawo do korzystania z nieruchomości i rozporządzania nią, podczas gdy prawo spółdzielcze własnościowe nakazuje uwzględniać zdanie spółdzielni przy większości decyzji, jakie podejmuje użytkownik lokalu, np. w zakresie remontów.

Na treść tego prawa składają się prawo do korzystania z lokalu oraz prawo do rozporządzania swoim prawem. Lokal taki może zostać wynajęty, albo oddany do bezpłatnego korzystania zgodnie z jego przeznaczeniem. Do wykonywania tych praw nie jest wymagana zgoda spółdzielni mieszkaniowej.

Uprawnionym do korzystania ze spółdzielczego własnościowego prawa jest członek spółdzielni, chociaż dopuszcza się odstępstwa w tym zakresie. Osoba, której prawo do przysługuje ma również pewne obowiązki wobec spółdzielni. Należy do nich uiszczanie opłat eksploatacyjnych oraz świadczeń na poczet wkładu budowlanego, a także obowiązek uzupełnienia tego wkładu.

Jeśli użytkownik lokalu (właściciel spółdzielczego własnościowego prawa) zalega z opłatami wobec spółdzielni, albo uporczywie wykracza przeciwko obowiązującemu porządkowi domowemu, spółdzielnia ma prawo dochodzić swoich roszczeń przed sądem, w tym zapłaty zaległości wraz z kosztami sądowymi. Jeśli te działania nie przyniosą efektów, na podstawie prawomocnego wyroku zaopatrzonego w klauzulę wykonalności spółdzielnia może wszcząć postępowanie egzekucyjne, a w jego toku żądać zajęcia przez komornika wskazanego prawa oraz jego sprzedaży w drodze licytacji.

Zgodnie z art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest zbywalne, dziedziczne, podlega egzekucji oraz może zostać ujawnione w księdze wieczystej, tak samo jak własność lokalu odrębnego. Zbycie tego prawa wymaga formy aktu notarialnego.

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu może zostać przekształcone w prawo odrębnej własności. Odbywa się to na wniosek osoby zainteresowanej, czyli użytkownika lokalu. Zgodnie z przywołaną ustawą spółdzielnia ma pół roku na przeniesienie własności. Przedtem należy jednak sprawdzić, czy stan prawny gruntu, na którym postawiono budynek, jest uregulowany, czy jego właścicielem jest spółdzielnia mieszkaniowa oraz czy koszty udziału w budowie zostały już spłacone. W innym wypadku konieczne będzie pokrycie tej sumy.

Od 31 lipca 2007 nie ustanawia się już spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, jednak przysługuje ono osobom, na rzecz których zostało ono ustanowione przed tą datą. Osoba taka może założyć księgę wieczystą nieruchomości, wtedy w dziale II zostanie ujawniona jako właściciel spółdzielczego własnościowego prawa do mieszkania.

Wygaśnięcie tego prawa może nastąpić z przyczynach takich samych, jak wygaśnięcie innych ograniczonych praw rzeczowych, np. po zrzeczeniu się go przez uprawnionego.

Zespół Nieruchomosci-online.pl - Nieruchomosci-online.pl to portal z największą liczbą ogłoszeń nieruchomości w Polsce. Udostępnia poszukującym około 300 tys. ofert od biur nieruchomości, deweloperów i osób prywatnych. Odwiedzany jest przez ponad 4 mln użytkowników miesięcznie.